Ο Ίων Δραγούμης είχε εκτιμήσει και αξιολογήσει από πολύ νωρίς την επικινδυνότητα της γιγάντωσης του ελλαδισμού και τις πραγματικές διαστάσεις του πριν ακόμη επισυμβεί η καταστροφή του ελληνισμού της Ανατολής.

Σε μια εποχή που τα υπολείμματα του έθνους θεωρούνταν ακόμη ζωντανά κύτταρα και πριν ακόμη την ολική εξάλειψή τους, η διορατικότητα και η διαίσθηση του οραματιστή Δραγούμη στάθηκαν αξιοσημείωτες και αξιοπρόσεκτες.

Ο Ίων Δραγούμης συκοφαντήθηκε, αμαυρώθηκε και λεηλατήθηκε όσο κανείς άλλος. Στο τέλος δικαιώθηκε περίτρανα για να καταστούν ο ίδιος και τα γραπτά του καταλυτικά στοιχεία και πυξίδες της θεωρητικής και της ιστορικής εξέλιξης, της συνέχειας και της συνοχής του ελληνισμού.

Μελετώντας και ξαναδιαβάζοντας το έργο του ανακαλύπτει κανείς διαρκώς νέες πτυχές, νέες απόψεις και καινούργιες εκτιμήσεις. Ο πλούτος και η βαθύτητα του ιδεολογικού υπόβαθρου του Ίωνα θεωρούνται ανεξάντλητες πηγές ως προς την ιδεολογική μελέτη της συνέχειας και της συνοχής του ελληνισμού.

Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος